Patron

Patron szkoły
JÓZEF PIŁSUDSKI (1867-1935)

Urodził się 5 grudnia 1867 r. w Zułowie w pow. Święciańskim w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Kiedy rodzice utracili posiadane majątki i przenieśli się do Wilna, sytuacja materialna rodziny stała się trudna. W 1877 r. został uczniem I Gimnazjum Rządowego w Wilnie, gdzie poddawany naciskom rusyfikacyjnym walczył z nimi poprzez sprowadzanie książek z Warszawy i pracę samokształceniową w kółku „Spójnia”.

Po zdaniu egzaminów maturalnych w 1885 r. podjął studia medyczne na Uniwersytecie w Charkowie. W tym czasie należał do studenckiego kółka samokształceniowego będącego pod wpływem „Narodnej Woli”. W marcu 1886 r. za udział w studenckich demonstracjach w 25 rocznicę uwłaszczenia chłopów w Rosji został ukarany kilkudniowym aresztem. Aresztowany 22 marca 1887 r., pod zarzutem współuczestnictwa w spisku na życie cara został przewieziony do Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu. Po procesie w trybie administracyjnym skazano go na 5 lat zesłania do wschodniej Syberii. Po zakończeniu kary powrócił 1 lipca 1892 r. do Wilna, gdzie silnie związał się z ówczesnym nurtem lewicowym. W 1896 r. przebywał w Londynie, uczestnicząc m.in. w Kongresie II Międzynarodówki, gdzie starał się o poparcie polskich dążeń niepodległościowych przez ruch socjalistyczny. Powrót do kraju oznaczał dla niego nowy etap walki i konspiracji. Po wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej, reprezentując PPS, wyjechał wraz z Tytusem Filipowiczem do Tokio, gdzie w lipcu 1904 r. prowadził rozmowy z przedstawicielami japońskiego Sztabu Generalnego dotyczące wykorzystania Polaków do dywersji przeciw ówczesnej carskiej Rosji. Tam spotkał Romana Dmowskiego, który pokrzyżował jego plany. Po przegranej przez Rosję wojnie doszło do wybuchu rewolucji na terenach Królestwa Polskiego, w której to brał aktywny udział. Środowisko polityczne Józefa Piłsudskiego ulegało polaryzacji wobec problemów rewolucji i kwestii patriotyzmu. W listopadzie 1906 r. na IX Zjeździe PPS w Wiedniu doszło do rozłamu w partii. W jego wyniku wraz ze swoimi zwolennikami utworzył PPS-Frakcję Rewolucyjną. Jej podstawowym celem nie była rewolucja światowa proletariatu ale odbudowa Polski. Dla realizacji tego zamierzenia działał przez inicjowanie tworzenia licznych organizacji. Był współtwórcą powołanego w 1910 r. przez ZWC Związku Strzeleckiego we Lwowie i Towarzystwa „Strzelec” w Krakowie.

Po wybuchu I wojny światowej podległa mu I Kompania Kadrowa przekroczyła w dniu 6 sierpnia 1914 r. granicę zaboru rosyjskiego z zamiarem wywołania w Królestwie Polskim powstania. Wobec załamania się tej koncepcji, w dniu 16 sierpnia przystąpił do powstałego cztery dni wcześniej Naczelnego Komitetu Narodowego i z podległych sobie oddziałów utworzył 1 pułk piechoty Legionów Polskich. Był to zalążek przyszłych Legionów Polskich (1915). W sierpniu 1914 r. z jego inicjatywy rozpoczęto tworzenie w Królestwie Polskim tajnej organizacji zbrojnej w oparciu o członków Związku Walki Czynnej i Polskich Drużyn Strzeleckich. W październiku 1914 r. przyjęła ona nazwę Polskiej Organizacji Wojskowej. Po kryzysie przysięgowym w Legionach w nocy z 21 na 22 lipca 1917 r. został aresztowany. Od końca sierpnia 1917 r. był więziony w twierdzy magdeburskiej.

Po uwolnieniu 10 listopada 1918 r. wrócił do Warszawy. Następnego dnia Rada Regencyjna przekazała mu władzę wojskową i naczelne dowództwo nad siłami zbrojnymi. W dniu 14 listopada 1918 r. przejął od Rady Regencyjnej również władzę cywilną. W dniu 22 listopada 1918 r. objął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa, zachowując naczelne dowództwo Wojska Polskiego. W czasie wojny polsko-sowieckiej osobiście kierował wyprawą wileńską (IV 1919), wyprawą kijowską (IV-V 1920), Bitwą Warszawską (VIII 1920) oraz Bitwą nad Niemnem (IX 1920). W dniu 19 marca 1920 r. mianowany został Marszałkiem Polski. Po wyborach prezydenckich 14 grudnia 1922 r. złożył władzę Naczelnika Państwa na ręce prezydenta Gabriela Narutowicza. Wycofał się z oficjalnego życia politycznego i zamieszkał w Sulejówku. W dniach 12-14 maja 1926 r. dokonał zbrojnego zamachu stanu, w wyniku którego przejął władzę w państwie. W dniu 15 maja został ministrem spraw wojskowych, pełniąc tę funkcję do śmierci. Po przejęciu władzy w dniu 31 maja 1926 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało go na urząd Prezydenta RP. Stanowiska jednak nie przyjął. Od 28 sierpnia 1926 r. był Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych i potencjalnym Naczelnym Wodzem w wypadku wojny. Dwukrotnie, od 2 października 1926 r. do 27 czerwca 1928 r. i od 25 sierpnia do 4 grudnia 1930 r., sprawował urząd premiera. Zmarł 12 maja 1935 r. w Belwederze. Pochowany został na Wawelu w krypcie św. Leonarda, a jego serce złożone zostało w grobie matki na wileńskiej Rossie. W 1937 r. na polecenie metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Sapiehy trumna z jego szczątkami została przeniesiona do krypty pod wieżą Srebrnych Dzwonów.

Józef Piłsudski odznaczony był m.in.: Orderem Orła Białego, Virtuti Militari kl. I, II i V, Polonia Restituta kl. I, Krzyżem Niepodległości z mieczami i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

Z dziejami CKZiU nr 1 w Gdańsku postać marszałka Józefa Piłsudskiego jest związana przez przedwojenne Gimnazjum im. J. Piłsudskiego Macierzy Szkolnej w Gdańsku. Szkoła ta otrzymała imię naszego patrona w 1935 roku. Do tradycji można było się odwołać dopiero w roku 2002. Z wnioskiem o nadanie ówczesnemu Centrum Kształcenia Ustawicznego w Gdańsku imienia – Marszałka Józefa Piłsudskiego wystąpiła Dyrekcja Szkoły przy akceptacji Rady Pedagogicznej CKU, Rady Rodziców oraz samorządów uczniowskich i słuchaczy. W budynku szkoły w latach 1922-1939 mieściło się jedyne w Wolnym Mieście Gdańsku Gimnazjum Polskie. W 1935 r. Gimnazjum otrzymało imię Józefa Piłsudskiego. Po 1945 r. na bazie byłego Gimnazjum powstały Gdańskie Techniczne Zakłady Naukowe. Większość kadry pedagogicznej tworzyli nauczyciele Wileńskiej Szkoły Technicznej, która powstała w 1922 r. w Wilnie i również nosiła imię Józefa Piłsudskiego. CKZiU nr 1 w Gdańsku kontynuuje chlubne tradycje Gimnazjum i szkoły wileńskiej.

Drukuj